Artykuł
Gmina Santok – gmina z pomysłem na turystykę. Zielona kraina ze średniowieczną historią w tle.
Gmina Santok to znakomite miejsce do aktywnego odpoczynku, gdzie każdy miłośnik natury znajdzie dobrze oznakowane szlaki piesze, rowerowe i wodne. To o każdej porze roku atrakcyjne miejsce także dla miłośników historii, bo gmina Santok łączy w sobie historię od wczesnego średniowiecza po II wojnę światową. Santok to gród, o którym w X wieku pisał słynny kronikarz Gall Anonim nazywając go „strażnicą i kluczem Królestwa”. Gmina Santok to jedno z niewielu rejonów w Polsce, w którym tradycja połączona z teraźniejszością wtapia się w przyrodę tworząc unikatową harmonijną całość. To niezwykle cenny obszar bogaty w szereg miejsc z ciekawą historią.
Santok to gmina posiadająca wiele terenów rekreacyjnych, bogactwo lasów i rzek. To raj dla miłośników grzybobrania i wędkarstwa. Obszar obfituje w zdrową ekologiczną żywności: miody, wędzone sery oraz owoce i warzywa.
Gmina Santok z powodzeniem stawia na turystykę wykorzystując drzemiący w historii tego miejsca potencjał. Planując wizytę w Gminie Santok nie można nie odwiedzić MUZEUM GRODU SANTOK, ŚREDNIOWIECZNEGO GRODU (będącego perełką w skali kraju), REZERWATU PRZYRODY SANTOCKIE ZAKOLE IM. RYSZARDA POPIELA czy MARINY dla kajaków i małych łodzi. Gminą łącząc potencjał historyczny oraz przyrodniczy stymuluje rozwój enoturystyki z rejsami degustacyjnymi po rzekach Warcie i Noteci.
Muzeum Grodu oraz na średniowieczne Grodzisko to unikatowy kompleks historyczny. Grodzisko można zwiedzać z muzealnym przewodnikiem lub samodzielnie przeprawiając się (w sezonie od kwietnia do października) gminnym promem. Przeprawa promowa w gminie Santok sama w sobie także jest atrakcją turystyczną, bo to jedna z nielicznych już przepraw wodnych w kraju, w której prom na drugą stronę Warty ciągniony jest przy pomocy lin i siły ludzkich mięśni.
Muzeum Grodu Santok fot. Piotr Seweryński (Muzuem Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim)
Santok przyciąga amatorów turystyki wodnej. Leży na trasie międzynarodowej drogi wodnej E70 u zbiegu rzek Warty i Noteci. Na miejscu na wodniaków czeka świetnie zorganizowana i doskonale wyposażona marinę z całorocznymi domkami noclegowymi oraz polem namiotowym stanowiącymi świetne miejsce na wypoczynek w trakcie turystycznej wyprawy. Marina posiada wypożyczalnię sprzętu wodnego (kajaków, łodzi wioślarskich oraz motorówki), a także rowerów turystycznych. Na terenie obiektu mieszczą się wiaty i stoły biwakowe idealnie nadające się do przygotowania spotkania w większym gronie znajomych. Jest też pole z minigolfem.
Na terenie Gminy Santok znajduje się niespełna 11 kilometrowy szlak bunkrów, z 16 schronami z 1937 roku, 1 schronem i umocnieniami ziemnymi z 1944 roku, mostami i przepompowniami. Całość jest częścią potężnej niemieckiej linii umocnień Wał Pomorski – Linia Noteci.
Szlak bunkrów fot. Magdalena Popławska
Jednym z najbardziej charakterystycznych miejsc w Santoku jest wieża widokowa z 1935 roku wybudowana na miejscu krzyżackiego zamku z XV wieku. Niebawem przy wieży powstanie ścieżka spacerowa i platforma widokowa, która umożliwi podziwianie krajobrazu rozciągającego się w kierunku grodziska i Rezerwatu Przyrody Santockie Zakole im. Ryszarda Popiela.
Wieża widokowa fot. Magdalena Popławska
Wspaniałe tereny rekreacyjne, lasy, brak przemysłu i świeże powietrze sprawiły, że Gmina Santok jest atrakcyjnym miejscem do życia dla rolników, sadowników i wytwórców zdrowej żywności. Na terenie gminy Santok rozwija się winiarstwo.
Gmina Santok, to miejsce, gdzie historia przenika się z teraźniejszością, miejsce, w którym dba się o spuściznę przodków. Wizytówką gminy są winnice, na których uprawia się 6 specjalnie wyselekcjonowanych szczepów winogron wymienianych w dokumentach historycznych. Obecnie santockie winnice zajmują obszar prawie 10 ha. W 2024 ma być ich dwa razy tyle. Założone przez pasjonatów Stowarzyszenie Santockie Winnice już produkuje wina z własnych zbiorów. A degustacyjne rejsy po Warcie i Noteci zyskują coraz bardziej liczne grono odbiorców.
Santockie Winnice, fot. Paweł Kurtyka
Dni Grodu Santok
Gmina Santok od kilkunastu lat jest organizatorem Dni Grodu Santok. To cykliczne, największe – odbywające się w połowie czerwca - wydarzenie w województwie lubuskim upamiętniające zwycięską bitwę Księcia Polan Mieszka I z grafem Wichmannem. Rozegrała się ona w okolicach Santoka w 967 roku. Był to ostatni epizod walk Mieszka I z plemionami pomorskimi, którego stawką było panowanie nad obszarem na wschód od Odry. W ramach Dni Grodu Santok odbywają się koncerty zespołów muzyki dawnej, warsztaty średniowieczne oraz jarmark rzemiosł dawnych. W wydarzeniu biorą udział rekonstruktorzy z wielu polskich regionów.
Dni Grodu Santok 2023 fot. Agnieszka Wiśniewska
Dni Grodu Santok 2023 fot. Agnieszka Wiśniewska
Dni Grodu Santok 2023 fot. Magdalena Popławska
Szlaki turystyczne
Okolice Santoka to ponad 640 km różnych szlaków turystycznych (pieszych, rowerowych, wodnych oraz konnych) co sprawia, że każdy kto szuka miejsca do uprawiania turystyki opartej na aktywności fizycznej poczuje się w Santoku jak w domu.
ul.Wodna 2a,
66 - 431 Santok
tel. 662 257 611
fot. Agnieszka Wiśniewska
Marina Santok
ul. Gorzowska 37
66 - 431 Santok
tel: 501 195 595
Baza hotelowa
Marina Santok, Santok, tel.: 501 195 595
Młyn na Skraju Lasu, Stare Polichno, tel. 511 716 677
Przystań na kilometrze, Santok, tel.: 513 179 246
Motel Pintal, tel.: 664 480 724
Gospodarstwo Agroturystyczne, Marta i Maciej Helmanowie, Nowe Polichno tel 692 263 602, (095) 731 79 01
Rekreacja konna
- Konny Ośrodek Jeździecki Nowe Polichno – A. Helman, tel. (095) 731 79 01
- Stajnia Zagroda Janczewo tel.: 886 995 187
Turystyka wodna
- Spływ Notecią
Szlak bierze początek w ujściu rzeki Drawy do Noteci (miejscowość Bielice). Następnie trasa spływu przebiega przez Drezdenko, Gościmiec, Lipki Małe, Santok. W Santoku Noteć uchodzi do Warty i jest to naturalne przedłużenie spływu do Gorzowa Wlkp. Na całej długości spływu można znaleźć dogodne miejsca do biwakowania. Długość trasy spływu wynosi ok. 50 km. Cała trasa jest kontynuacją spływu rzeką Drawą lub dalszym ciągiem spływu Środkową Notecią. - Spływ Wartą
Trasa spływu bierze początek w Międzychodzie, a następnie przebiega przez Skwierzynę, Santok, Gorzów Wlkp. skąd wiedzie do Kostrzyna n/O. Całkowita długość spływu wynosi ok. 137 km. - Spływ Obrą
Spływ rzeką Obrą bierze początek w Trzcielu, następnie pzrebiega przez następujące miejscowości: Międzyrzecz, Górzyca, Bledzew, Skwierzyna i w Santoku kończy swój bieg. Długość spływu wynosi 143 km
Szlaki rowerowe
→ Gorzów Wlkp. – Czechów – SantokPod koniec lat 90. oddano do użytku trasę rowerową na odcinku Gorzów Wlkp. - Czechów - Santok. Trasa zaczyna się we wschodnim krańcu Gorzowa Wlkp. i wiedzie wzdłuż prawego brzegu Warty, u podnóża Wysoczyzny Gorzowskiej. Długość trasy wynosi ok. 10 km. W dalszych planach są inwestycje związane z zagospodarowaniem tej ścieżki rowerowej budując na jej przebiegu kilka przystani rowerowych. Trasa kończy swój bieg w Santoku.
Szlaki piesze
→ szlak żółty Gorzów - Santok (dł. 17,6 km)
Trasa przebiega południową krawędzią Wysoczyzny Gorzowskiej (Równiny Gorzowskiej), sąsiadującą z pradoliną Kotliny Gorzowskiej. Urozmaicona jest malowniczymi, często zalesionymi dolinkami, będącymi dziełem erozji wodnej. Atrakcją szlaku są piękne widoki na dolinę Warty oraz możliwość zapoznania się z bogatą przeszłością grodu Santok w miejscowym muzeum. Ogólny kierunek trasy - wschodni (Kucharski 1981, 1989, Kucharski, Wiśniowski 1988).Szlak rozpoczyna się w Gorzowie Wlkp., na wschodnich krańcach miasta. początkowo wiedzie wzdłuż brzegu Warty, a we wsi Czechów odbija na północny wschód do Janczewa. Tam prowadzi wierzchem wysoczyzny do Gralewa, a następnie schodzi doliną do wsi Santok. Obecnie większość trasy to szosy asfaltowe (Kucharski 1981).→ szlak niebieski Santok - Stare Polichno - Skwierzyna
Długość szlaku - 22,3 km
Trasa przebiega przez dwie krainy geograficzne - Pradolinę Toruńsko-Eberswaldzką (Kotlina Gorzowska) i Nizinę Wielkpopolsko-Kujawską. Na odcinku Santok-Stare Polichno przecina dolinę Noteci, wiodąc wzdłuż prawego brzegu Warty. Teren jest bezleśny, równinny, zalewowe łąki i pola uprawne. Dalej zaczynają się tereny leśne Puszczy Noteckiej - głównie bory sosnowe (Kucharski 1981).Szlak rozpoczyna się w Santoku. Drogi są w większej części asfaltowe, miejscami brukowane. Ogólny kierunek marszu - południowo-wschodni i południowy (Kucharski 1981).Opisana trasa jest częścią dłuższego szlaku o łącznej długości 107,6 km (Kucharski, Wiśniowski 1988). Szlak ten bierze swój początek w miejscowości Równo,z której prowadzi do Barlinka. Dalej trasa prowadzi przez malownicze tereny "Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego" z licznymi, śródleśnymi jeziorami docierając do Santoczna. Na odcinku Santoczno-Santok, prowadzącym przez malowniczą dolinę rzeczki Santocznej, znajdują się dwa jeziora oraz rezerwat przyrody "Zdroiskie Buki" (Kucharski 1989). Następnie z Santoka szlak wiedzie przez Stare Polichno do Skwierzyny i dalej do Lubniewic. Ogólny kierunek trasy - południe, południowy wschód.
→ szlak zielony Górki Noteckie - Zdroisko - Santoczno
Długość szlaku - 7,9 km (12,3 km)
Trasa prowadzi lasami Puszczy Gorzowskiej, wzdłuż malowniczej, głęboko wciętej w teren doliny rzeczki Santocznej. Na niektórych odcinkach rzeka silnie meandruje. Szczególnie piękny jest odcinek od Zdroiska po ujście (do Kanału Puls), gdzie występują wąwozy o dość wysokich, zalesionych zboczach. Szlak przebiega przez rezerwat "Zdroiskie Buki" (patrz rozdział 3.10.2.), a po drodze mija śródleśne jeziora (Kucharski 1981).Szlak rozpoczyna się w Górkach Noteckich i wiedzie w górę rzeki Santocznej, w kierunku północno zachodnim. Wycieczkę można zakończyć w Zdroisku lub kontynuować do Santoczna.na terenach rezerwatów Buki Zdroiskie i Zakole Santockie.
